ҚАЗАҚ ЖАЗУШЫСЫ ӘЗІЛХАН НҰРШАЙЫҚОВ ЖӘНЕ ОНЫҢ «АЛЫСТАҒЫ АУДАНДА» ШЫҒАРМАСЫ
147 194
Кілт сөздер:
Kazak Edebiyatı, Sovyet Devri, Savaş, Deneme, GerçekçilikАңдатпа
ХХ ғасырдағы қазақ-кеңес әдебиетінің маңызды жазушыларының бірі – Әзілхан Нұршайықов. Ашаршылық кезеңі (1932–1933), Екінші дүниежүзілік соғыс сияқты ірі оқиғалардың куәсі болған автор бұл оқиғалардың қазақ жеріндегі көрінісін әдеби тілмен суреттейді. Ә. Нұршайықов Екінші дүниежүзілік соғысқа басынан аяғына дейін қатысқан. Майданда алған жазбаларын пайдалана отырып жазған шығармалары көп. Екінші дүниежүзілік соғыс сияқты ірі оқиғалардың куәгері болған жазушы өз шығармаларында қазақ жеріндегі осы оқиғалардың салдары туралы әдеби тілде баяндайды. Ә.Нұршайықов шығармаларында кез келген тақырыпты күнделікті өмірден алып, оған көркемдік күш беріп, сол кездегі нақты жағдайды айқын көрсете білді. Уақыт пен ұрпақтың өзгеруімен оның шығармалары өз құндылығын жоғалтқан жоқ. Әдеби тілдің қалыптасуына елеулі үлес қосқан автор өз шығармаларына халықтық үлгілерді молынан енгізді. Қазақстанда танымал “Махаббат қызық мол жылдар” және “Ақикат пен Аңыз” романдарының Түркияда да баршаға жақсы таныс.
Мақалада Ә. Нұршайықовтың әдеби аспектісіне, көркем өміріне және шығармаларының мазмұнына баса назар аударылады. Сонымен қатар, автордың романдары, эсселері, аудармалары, орындаған тапсырмалары және алған марапаттары ұсынылды. Бұл мақаланы жазу кезінде әртүрлі дереккөздер, соның ішінде қазақ және түркі тілдеріндегі кітаптар, газеттер мен мақалалар пайдаланылып, жиналған деректер біріктірілді.
Әдебиеттер тізімі
Dúisenov, Myrzabek, , Sezim shynaıylyǵy, Almatı: Qazaq Ádebıeti Yay. 1971.
Nurşayıhov, Azilhan, Áskerı Kúndelik, Almatı: Óner Yay. 2010.
Nurşayıhov, Azilhan, Alystaǵy Aýdanda, Almatı: Qazaqtyń Memlekettik Kórkem Ádebıet Yay. 1956.
Nurşayıhov, Azilhan, Ómir Órnekteri, Almatı: Jazýshy Yay. 1987.
Nurşayıhov, Azilhan, Bozdaqtar, Almatı: Sanat Yay. 2005.
Nurşayıhov, Azilhan, Qalamger Jáne Onyń Dostary, Almatı: Ólke Yay. 2000.
Nurşayıhov, Azilhan, Máńgilik mahabbat jyry, Almatı: Ólke Yay. 2005.
Nurşayıhov, Azilhan, Tórt tomdyq shyǵarmalar jınaǵy, Аlmatı: Jazýshy Yay. 1992.
Esmyrzaeva A.O., Ázilhan Nurshaıyqov shyǵarmalaryndaǵy tálim-tárbıelik ıdeıalar, Taraz: Bilimsel ve pedagojik dergi. 2014.
Jaqyp, Bauyrjan, Qazaq pýblısıstıkasynyń qalyptasý, damý joldary, Almatı: Bilim Yay. 2004.
Jaqyp, Bauyrjan, Pýblısıstıkalyq Shyǵarmashylyq Negizderi, Almatı: Qazaq Ýnıversıteti Yay. 2007.
Toqtaǵazin, Muratbek, Derektilik pen Kórkemdik, Almatı: Arna Yay. 2012.
Toqtaǵulova A.N., Ázilhan Nurshaıyqov Shyǵarmalaryndaǵy Patrıottyq Tálim-Tárbıeniń Máni, Petropavlovsk: “Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýsıasy – Qazirgi Zamanǵy Quqyqtyq Fenomen” Üniversitelerarası Öğrenci Konferansı Bildirileri. 2015.
Taýkova, G., Amanova, S., Úsenova, G., Áziz júrek Áz aǵa, Astana. 2012.
Quantayulı, Nurjan, Áz-aǵa, Öskemen: Shyǵys Aqparat Yay. 2012.
Turysbek, Raqymjan, Ázilhan Nurshaıyqovtyń Shyǵarmashylyq Murasy, Almatı: Qazaq Ýnıversıteti Yay. 2005.
Turysbek, Raqymjan, Ult Muraty jáne Rýhanıat, Astana: Araı Yay. 2008.
Turysbek, Raqymjan, Tarıh. Tanym. Taǵylym., Astana: Astana Bilding Yay. 2008.
Qalqabaeva, Salima, Ázilhan Nurşayıhov Prozasyndaǵy adamgershilik izdenister. Monografıa, Almatı: Qazyǵurt Yay. 2004.
Qalqabaeva, Salima, Kórkem Shyǵarma Poetıkasy, Almatı: Kazak Üniversitesi Yay. 2019.
Qaısar, Álim, Mahabbat jyrshysy (Ázilhan Nurshaıyqovpen hattasýlar), Almatı: Foliant Yay. 2007.
Qaısar, Álim, Qudaı-aý, qaıda sol jyldar? Estelikter, esseler, Astana: Foliant Yay. 2012.
Qazbekov, Nurqasym. Oı tarazysy: Syn Maqalalar, Almatı: Jazýshy Yay. 1991.
Zúkenuly, Máýitqazy, Surapyl Soǵys Sarbazdary, Semey: Úsh Bıik Yay. 2011.
