АҚЫН ДАСТАНДАРЫНЫҢ КӨРКЕМДІК ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
19 27
Кілт сөздер:
ақын, идея, тақырып, дәстүр, дастан, әдебиет, қоғам.Аңдатпа
Мақалада халық ақыны Иманжан Жылқайдарұлы дастандарының көркемдік ерекшеліктеріне талдау жасалады. Ақын дастандары жеке-жеке қарастырылып, әрқайсысының өзіндік ерекшеліктеріне арнайы көңіл бөлінеді. Дастандарындағы елдің бірлігі, тұтастығы туралы айтқан ой-тұжырымдарына талдау жасалып, Иманжанның өзіне тән ақындық ізденістеріне сараптама жүргізілді. Оның ауыз әдебиетімен жалғасып жатқан шығармашылық байланысының табиғи негіздеріне қатысты тың тұжырымдар жасалды. Ақын-жыраулар мұрасымен өзара үйлесім табуы, тарихи-танымдық мәні де түсіндіріле талданды. Жыраулар поэзиясына тән ерекшеліктерді ақын дастандарынан тауып, оның жыраулар поэзиясынан қаншалықты дәрежеде үйреніп – үлгі алғандығы зерттеу барысында анықталды. Мұндай дәстүр сабақтастығы негізінен жыр-дастандардың тақырыбына, бейнелеу амал-тәсілдеріне байланысты болып келетіні дәлелденді. Иманжан ақын дастандарын өзіне дейінгі және тұстас ақындар шығармашылығымен сабақтастықта, әдеби жалғастықта алып қарастырғанда, олардың бір-бірінен айырым-белгілері, өзіндік ерекшеліктері анықталды. Осыған орай, ақын дастандарының өзіндік ерекшеліктеріне талдау жасалып, көркемдік ізденістерінің қыр-сыры айқындалды. Ақын-жыраулар шығармашылығын зерттеген ғалымдардың теориялық тұжырымдары басшылыққа алынды.
Әдебиеттер тізімі
Кемеңгеров Қ. Таңдамалы. – Алматы: Өлке, 2002. – 240 б.
Базарбаев М. Замана тудырған әдебиет. – Алматы: Жазушы, 2005. – 512 б.
Әзібаева Б. Қазақ дастандары. – Алматы: Мектеп, 2009. – 288 б.
ҚРҒА қолжазбалар қоры, №742 папка, 8 дәптер.
Ғабдуллин М. Қазақ халқының ауыз әдебиеті. – Алматы: Санат, 1996. – 368 б.
Бердібай Р. 1-том. Эпос – ел қазынасы. – Алматы: Дәуір, 2017. – 320 б.
ҚРҒА қолжазбалар қоры, №702 папка, 4 дәптер.
Марғұлан Ә. Ежелгі жыр, аңыздар. – Алматы: Жазушы, 1985. – 382 б.
Қирабаев С. Ұлт тәуелсіздігі және әдебиет. 5-том. – Алматы: Қазығұрт, 2002. – 356 б.
Бердібай Р. Бес томдық шығармалар жинағы. 2-том. – Алматы: Қазығұрт, 2005. – 464 б.
Жармұхамедов М. Қазақ поэзиясындағы айтыс жанры: тегі мен дамуы. – Алматы: Мұраттас, 2001. – 208 б.
Әміренов Ә. Мақыш Қалтайұлының әдеби мұрасы: филол. ғыл. канд. ... автореф. – Астана, 2006. – 26 б.
REFERENCES
Kemengerov Q. Tandamaly [Selective]. – Almaty: Olke, 2002. – 240 b. [in Kazakh]
Bazarbaev M. Zamana tudyrgan adebiet [Literature created by the times]. – Almaty: Jazushy, 2005. – 512 b. [in Kazakh]
Azіbaeva B. Qazaq dastandary [Kazakh epics]. – Almaty: Mektep, 2009. – 288 b. [in Kazakh]
QRGA qoljazbalar qory, №742 papka, 8 dapter [Fund of manuscripts of the Republic of Kazakhstan, folder №742, 8 notebooks]. [in Kazakh]
Gabdullin M. Qazaq halqynyn auyz adebietі [Oral literature of the Kazakh people]. – Almaty: Sanat, 1996. – 368 b. [in Kazakh]
Berdіbai R. 1-tom. Epos – el qazynasy [Volume 1. Epos – national treasure]. – Almaty: Dauіr, 2017. – 320 b. [in Kazakh]
QRGA qoljazbalar qory, №702 papka, 4 dapter [Fund of manuscripts of the Republic of Kazakhstan, folder №702, 4 notebooks]. [in Kazakh]
Margulan A. Ejelgі jyr, anyzdar [Ancient songs, legends]. – Almaty: Jazushy, 1985. – 382 b. [in Kazakh]
Qirabaev S. Ult tauelsіzdіgі jane adebiet. 5-tom [National independence and literature. Volume 5]. – Almaty: Qazygurt, 2002. – 356 b. [in Kazakh]
Berdіbai R. Bes tomdyq shygarmalar jinagy. 2-tom [Collection of works in five volumes. Volume 2]. – Almaty: Qazygurt, 2005. – 464 b. [in Kazakh]
Jarmuhamedov M. Qazaq poeziasyndagy aitys janry: tegі men damuy [Genre of sayings in Kazakh poetry: origin and development]. – Almaty: Murattas, 2001. – 208 b. [in Kazakh]
Amіrenov A. Maqysh Qaltaiulynyn adebi murasy: filol. gyl. kand. ... avtoref. [Literary heritage of Makysh Kaltaiuly: abstract]. – Astana, 2006. – 26 b. [in Kazakh]
